De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is dé nieuwe Europese richtlijn die duurzaamheidsrapportage verplicht stelt voor duizenden bedrijven in de EU. Sinds de invoering in januari 2023 is er veel veranderd. Het zogenoemde Omnibus-voorstel gepubliceerd in 2025 heeft de initiële vereisten op belangrijke punten bijgesteld. Tegelijkertijd werkt de Europese Commissie aan een vrijwillige rapportagestandaard voor kleinere bedrijven: de VSME. In deze blog leggen we eerst de oorspronkelijke CSRD uit, en bespreken we daarna de voorgestelde wijzigingen en de betekenis van de VSME-standaard.
De oorspronkelijke CSRD: wat werd er verwacht?
De CSRD vervangt de eerdere Non-Financial Reporting Directive (NFRD) en verplicht bedrijven om te rapporteren over hun impact op mens, milieu en maatschappij – én hoe duurzaamheidskwesties hun bedrijfsvoering beïnvloeden. Dit noemen we het dubbele materialiteitsprincipe. Daarnaast moeten bedrijven rapporteren volgens de Europese duurzaamheidsrapportagestandaarden: de European Sustainability Reporting Standards (ESRS)
Aanvankelijk gold de CSRD voor:
Type organisatie | Criteria (vóór het Omnibus-voorstel) | Rapportage vanaf |
Grote ondernemingen | Minstens twee van de drie: • Meer dan 250 werknemers • > €50 miljoen omzet • > €25 miljoen balanstotaal | Boekjaar 2024 (rapportage in 2025) |
Beursgenoteerde MKB's | Genoteerd op EU-reguleerde markten (behalve micro-ondernemingen) | Boekjaar 2026 (rapportage in 2027) |
Grote niet-EU ondernemingen | > €150 miljoen omzet in de EU + vestiging of dochteronderneming | Boekjaar 2028 (rapportage in 2029) |
Bedrijven moesten hun rapportages digitaal publiceren (ESEF-formaat) en voorzien van XBRL-tagging. De eerste jaren was een beperkte assurance vereist; later wordt dit uitgebreid naar redelijke assurance.
Wat verandert er met het Omnibus-voorstel?
In februari 2024 publiceerde de Europese Commissie het zogeheten Omnibus-voorstel—een voorstel tot wijziging van o.a. de CSRD. Belangrijk: dit voorstel is nog niet definitief. Het moet nog worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de Raad. Toch geeft het richting aan waar de EU naartoe wil.
Belangrijkste wijzigingen uit het voorstel:
1. Verhoogde drempel voor beursgenoteerde MKB's:
o De verplichting voor kleine en middelgrote beursgenoteerde ondernemingen (zogenaamde 'listed SMEs') wordt voorlopig uitgesteld van boekjaar 2026 naar boekjaar 2028 (rapportage in 2029).
2. Drempel voor dochterondernemingen en groepsvrijstellingen:
o In plaats van rapportage op individueel niveau mogen dochterbedrijven mogelijk gebruikmaken van een groepsrapportage (mits aan voorwaarden voldaan).
o Criteria om als "grote onderneming" te worden aangemerkt voor rapportagedoeleinden wordt tijdelijk opgetrokken naar bedrijven met >1000 werknemers.
o De omzet- en balanscriteria worden voorlopig buiten beschouwing gelaten in het kader van de rapportageplicht (en dus enkel >1000 werknemers als criterium).
3. Tijdelijke verlichting en vereenvoudiging:
o De Commissie stelt voor om gefaseerd en flexibel te rapporteren, bijvoorbeeld door minder vereisten in de eerste jaren van rapportage, of door delen van de ESRS pas later verplicht te maken.
Wat is de VSME-standaard?
Naast de verplichte CSRD-rapportages voor grote bedrijven en beursgenoteerde MKB’s, ontwikkelt de EU ook een vrijwillige standaard voor niet-beursgenoteerde kleine en middelgrote ondernemingen: de VSME (Voluntary Sustainability Reporting Standard for non-listed SMEs).
Wat houdt de VSME in?
De VSME is bedoeld als laagdrempelig rapportagekader, dat bedrijven helpt om:
- Aan klanten, investeerders of financiers te laten zien hoe zij omgaan met duurzaamheid.
- Voorbereid te zijn op toekomstige verplichtingen.
- Beter aan te sluiten bij ketenverantwoordelijkheid.
Opbouw van de VSME
De VSME bestaat uit twee modules:
1. Core Module:
o Gericht op de meest basale en relevante ESG-informatie (bv. CO₂-uitstoot, arbeidsomstandigheden).
o Simpel, gestandaardiseerd sjabloon van slechts enkele pagina’s.
o Vrijwillig, maar vooral waardevol voor bedrijven die aan grote klanten rapporteren.
2. Comprehensive Module (optioneel):
o Voor bedrijven die een stap verder willen gaan.
o Meer gedetailleerde informatie over beleid, doelen en risico’s.
o Geschikt voor ondernemingen met internationale ambities of complexe waardeketens.
De VSME is nog niet formeel aangenomen, maar wordt naar verwachting in 2025 gepubliceerd, met mogelijke vrijwillige toepassing vanaf dat moment.
Conclusie: blijf voorbereid, ook bij onzekerheid
Hoewel het Omnibus-voorstel de reikwijdte en verplichtingen van de CSRD tijdelijk versoepelt, blijft het duidelijk dat duurzaamheidsrapportage de norm wordt in Europa. Ook kleinere bedrijven krijgen steeds vaker te maken met vragen uit de keten of van investeerders.
Onze tips:
Begin met een materialiteitsanalyse en ESG-datainventarisatie.
- Volg de ontwikkelingen rond de ESRS en de VSME.
- Gebruik de VSME Core Module als startpunt, ook als je (nog) niet rapportageplichtig bent.
- Investeer tijdig in datamanagement en governance.
De CSRD is niet alleen een verplichting, maar ook een kans om transparantie, vertrouwen en concurrentiekracht op te bouwen.